Cây Dầu Rái là cây gỗ có dáng đẹp thích hợp trồng làm cây công trình tăng mảng xanh, cho bóng mát và điều hòa không khí. Ngoài ra, nó còn mang lại giá trị kinh tế cao. Dầu Rái được sử dụng nhiều trong ngành xây dựng và là một trong những nguồn dược liệu được sử dụng trong y học.
Tên gọi: Cây Dầu Rái
Tên khác: Dầu con rái, Dầu nước
Tên khoa học: Dipterocarpus alatus
Họ thực vật: Dipterocarpaceae (Dầu)
Nguồn gốc: Cây được phân bố trong rừng nhiệt đới ẩm khu vực Đông Nam Á. Tại Việt Nam, loài cây này thường được trồng dọc bờ sông và là cây chủ yếu tại các khu rừng phục hồi dọc theo sông Đồng Nai và Vườn quốc gia Cát Tiên. Năm 2011, tại vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã phát hiện ra một quần thể lớn cây Dầu Rái quý hiếm, nguyên sinh và thuần chủng
Đặc điểm cây dầu rái
– Dầu Rái là loại cây thân gỗ lớn, chiều cao trung bình từ 40 – 50m, chiều cao dưới cành là 25 – 30m. Thân cây thẳng và tròn, vỏ thân lúc còn non màu xám trắng, khi về già vỏ mỏng hơn, chuyển sang màu xám nâu và có nhiều vết nứt dọc thành những mảnh nhỏ. Gỗ dầu rái có màu đỏ nâu nhạt. Phân cành tán lá cao có hình nón và khá dày.
– Lá Dầu Rái là loại lá đơn, mọc sole nhau, dài 10 – 26cm, rộng 6 – 15cm. Lá có hình trái xoan thuôn dài, nhọn dần về phía đỉnh. Mặt trên nhẵn, mặt dưới có lông mịn. Lá nổi gân đối xứng, mỗi bên có khoảng 15-20 gân.
– Hoa dầu rái khá lớn, mọc thành từng chùm đơn và gần như không có cuống. Nhị hoa đính thành hai hàng với 5 cánh hoa trắng có sọc đỏ ở giữa. Hoa dầu rái thường nở vào tháng 11 – 12 hằng năm.
– Quả dầu rái lớn, chiều dài quả từ 10 – 15cm, rộng 3 – 4cm. Khi còn non, quả có màu đỏ tươi. Lúc về già thì chuyển sang màu nâu và thường chín vào tháng 4 – 5. Quả có hai cánh hoa phát triển dài. Quả không nhẵn mà phân múi ( giống hình quả khế mới ra). Khi quả chín rụng xuống xoay tròn trong gió nhìn rất đẹp mắt.
– Trên các con phố Hà Nội ngày hè oi ả với đủ loại sắc màu của các loài hoa không thể không kể đến một khoảng không thơ mộng do quả Dầu Rái tạo ra. Mùa hè là mùa quả Dầu Rái chín, những cơn gió nhẹ nhàng cuốn theo những trái Dầu Rái già rụng xuống tạo ra cơn mưa Dầu Rái đẹp mắt. Những quả dầu chín với hai đài hoa dài xoay tròn rơi xuống mặt đất uyển chuyển như các vũ công múa ba lê.
– Dầu Rái là loại cây ưa sáng, có tốc độ sinh trưởng và phát triển chậm, rất phù hợp với khí hậu nóng ẩm của nước ta. Cây cũng là loại ưa đất ẩm, sâu nên thích hợp trồng trên đất xám, đất granite, đất phù sa cổ hoặc đất feralit phát triển trên phiến thạch sét. Tuy vậy nhưng cây có khả năng chịu ngập úng trong thời gian ngắn.
– Cây thường phân bố ở các khu vực rừng kín lá rộng mưa ẩm nhiệt đới hoặc rừng thường xanh lá rụng theo mùa. Ở Việt Nam, cây được trồng nhiều ở các tỉnh như Đồng Nai, Sông Bé, Tây Ninh, Bình Thuận,…