Trong cảnh quan, cây me tây được dùng nhiều làm cây bóng mát trong sân vườn, công viên, đường phố, trường học. Buổi trưa hè nắng sẽ trở nên dịu mát khi chạy trên những con đường đầy bóng me tây, lá me tây nhỏ bé rơi nhẹ nhàng khiến lòng người xôn xao, hoa me tây hồng nhạt nhạt rất ưa nhìn.
Tên thường gọi: cây me tây, cây muồng ngũ, cây còng
Tên khoa học: Samanea saman
Họ thực vật: Fabaceae (họ Đậu)
Đặc điểm hình thái cây me tây
Cây me tây là cây bóng mát rụng lá với tán rộng thấp, rậm rạp, hình vòm. Cây có kích thước rất lớn, thường cao tới 25 – 30 m đôi khi lên đến 45 m vơi một thân ngắn lớn đến 2- 3 m đường kính. Một cây me tây cổ thụ đáng chú ý gần Tòa nhà Chính phủ ở Trinidad đã được ghi nhận che bóng khoảng một ha, và
đạt chiều cao 50 m, thân cây có đường kính 2,6 m, với đường kính tán lá 60 m (Allen và Allen, 1981; Raintree, 1987). Vỏ cây có màu nâu xám, sần sùi và được cắt thành những đường vân.
Lá to, dài 6-25 mm x rộng 3-8 cm, lông chim kép 2 lần, có 3 -6 cặp lá chét mỗi lá, 6-9 cặp lá trên mỗi láchét và lá chét lớn, dài 24-62 mm x 10-25 mm rộng. Các lá chét nhỏ có kích thước không đồng đều, trở nên lớn hơn về phía xa của lá chét lớn. Các lá chét nhỏ có hình dạng thuôn dài hoặc hình elip, không bằng nhau ở gốc, màu xanh ô liu sẫm, rực rỡ và hơi bóng ở trên, màu xanh xám xỉn và bên dưới có lông.
Những bông hoa được sắp xếp trong các đầu hình tán không chặt, phát triển thành các cụm 2-5 trong nách lá trên các cành non đang phát triển. Các sợi nhụy lộ ra và dễ thấy có màu hồng sáng hoặc nhạt và sặc sỡ.
Quả có dạng thon dài, vỏ quả được ép vào nhau dài 10-22 cm x rộng 1,5-2,2 cm x dày 0,5-1 cm. Chúng có màu xanh và nhiều thịt khi chưa chín, chuyển sang màu nâu đen khi chín. Các vỏ quả giữa dày được lấp đầy với bột khô, ngọt, bổ dưỡng. Vỏ quả không nẻ và chứa 5-10 hạt trưởng thành, dài 8-11,5 mm x rộng 5,5,5 mm.
Cây me tây là một loài thực vật vùng đất thấp, nhiệt đới ẩm, mọc từ mực nước biển đến độ cao 1.300 mét. Nó thích nhiệt độ trung bình hàng năm trong khoảng 20 – 35 ° c, có khả năng bị hư hại nếu nhiệt độ giảm xuống dưới 8 ° c. Nó chịu được lượng mưa trung bình hàng năm trong khoảng 600 – 3.000mm. Ở những vùng có lượng mưa cao, cây có xu hướng ra rễ nông, nhưng lại bám rễ sâu khi được trồng ở những vùng khô hơn.
Cây me tấy thích nơi có ánh nắng mặt trời đầy đủ (chịu sáng). Một loại cây khá dễ trồng, chịu được nhiều điều kiện, nó phát triển trên đất nhẹ hoặc nặng và chịu được các điều kiện cằn cỗi hoặc ngập úng. Thông thường được tìm thấy trên đất trung tính đến axit vừa phải, nó có thể phát triển trên đất có độ pH thấp tới 4,6.
Cây phát triển chậm trong năm đầu tiên trồng, nhưng thường được coi là phát triển nhanh với chiều cao hàng năm lên tới 150cm được ghi nhận cho cây non
Công dụng cây me tây
Cây cung cấp một hiệu ứng vi khí hậu cho các cây phát triển dưới tán của chúng. Vào ban đêm và vào những ngày nhiều mây, các cành cây rủ xuống và những chiếc lá gập xuống hướng vào trong, cho phép mưa rơi trực tiếp trên mặt đất và thúc đẩy làm mát thông qua việc phơi bày mặt đất. Vào buổi sáng, lá cây mở ra và tiếp tục vị trí nằm ngang, tạo bóng râm đầy đủ và giúp giữ ẩm.
Cây me tây có mối quan hệ cộng sinh với một số vi khuẩn đất, những vi khuẩn này hình thành các nốt sần trên rễ và cố định nitơ trong khí quyển. Một số nitơ này được sử dụng bởi các cây đang phát triển nhưng một số cũng có thể được sử dụng bởi các cây khác đang phát triển gần đó.
Cây có thể dùng ăn được và dùng làm thuốc trong y học. Trẻ em ăn vỏ quả chứa bột màu nâu, dính, giống như cam thảo, có vị ngọt. Một thức uống trái cây như chanh cũng được làm từ thịt quả. Một thuốc sắc của vỏ bên trong và lá tươi được sử dụng như một phương pháp điều trị tiêu chảy. Một phần của các phần nhỏ của vỏ cây được thực hiện để điều trị đau dạ dày. Thuốc sắc trái cây được sử dụng làm thuốc an thần CNS và còn nhiều giá trị làm thuốc khác.
Trong cảnh quan, cây me tây được dùng nhiều làm cây bóng mát trong sân vườn, công viên, đường phố, trường học. Buổi trưa hè nắng sẽ trở nên dịu mát khi chạy trên những con đường đầy bóng me tây, lá me tây nhỏ bé rơi nhẹ nhàng khiến lòng người xôn xao, hoa me tây hồng nhạt nhạt rất ưa nhìn.
Cây me tây còn trồng nông lâm kết hợp. Cây được trồng để cung cấp bóng mát cho các loại cây trồng khác, bao gồm ca cao, cà phê, trà và ớt.
Chăm sóc cây me tây
Chăm sóc cây me tay rất đơn giản chỉ cần tưới nước đều đặn cho cây trong thời gian đầu sinh trưởng. Khi cây trưởng thành, bộ rễ nhiều và sâu đã có thể hút nước ngầm nuôi cây. Cây có thể cắt tỉa mà không ảnh hưởng đến sự sống của cây.
Cây me tây được cung cấp theo quy cách: cây cao 5 – 7 m, tán lá đượ cắt tỉa bớt tuy nhiên vẫn có nhiều chồi non đang phát triển. Bầu đất gọn đẹp, rễ sống tốt không thối, hư hỏng. Cây sẽ sống khỏe khi được chuyển từ bầu sang vj trí trồng bên ngoài.