Cây bồ quân là loài cây có nhiều ứng dụng trong đời sống của con người nhờ những giá trị y học diệu kì mà cây mang lại. Không chỉ vậy, cây bồ quân còn cho dáng đẹp phù hợp với cảnh quan của nhiều công trình. Chính vì vậy, ngày nay ta dễ dàng bắt gặp cây bồ quân ở nhiều công trình bởi những giá trị sử dụng hữu ích mà cây mang lại. Cây Xanh Bình Long bán cây bồ quân cổ thụ tại Bình Long, quý khách có thể liên hệ: 0971.055.578
Cây bồ quân được biết đến với nhiều tên gọi khác ngoài bồ quân, như: cây mùng quân trắng, cây hồng quân, cây bù quân, cây mùng quân rừng…
Tên khoa học của cây bồ quân là: Flacourtia jangomas
Cây bồ quân thuộc họ Liễu (Salicaceae)
Đặc điểm hình thái của cây bồ quân
Cây bồ quân thuộc giống cây bụi thấp. Độ cao trung bình của bồ quân đạt từ 5- 10m, có thể thấp hoặc cao hơn tùy thuộc vào điều kiện thổ nhưỡng.
Cành nhánh cây to khỏe. Các nhánh non thường có gai cứng và mất đi khi đã già cây. Thân cây nhẵn nhụi. Vỏ cây bồ quân có màu nâu nhạt hoặc vàng nâu, có nhiều vết rám và có thể được sử dụng để làm thuốc trong Đông y.
Cây bồ quân là loại cây sống lâu năm và rụng lá theo mùa.
Lá bồ quân có hình trứng thuôn dài hay hình elip ngược. Lá có kích thước trung bình 7-14cm x 2-5cm. Lá non có màu nâu đỏ hoặc nâu cam khi còn non, lá già có màu xanh thẫm, mọc trên cuống có lông tơ mịn dài từ 4-8cm. Gân lá hơi nổi, bìa lá có răng cưa.
Hoa bồ quân trổ vào tháng 4-5 hàng năm, là hoa đơn tính. Hoa mọc ra ở nách lá, có trước hoặc cùng lúc với lá non. Hoa bồ quân có màu xanh sữa hoặc trắng, thơm ngọt nhẹ. Cuống hoa rất thanh mảnh, có lông mịn, dài từ 5-10mm. Hoa có từ 4-5 lá đài hình tâm giác bao quanh.
Quả bồ quân có hình tròn, cứng, gần giống quả nho và mọc thành chùm. Đường kính quả đạt từ 1,5 – 2,5cm. Quả non có màu xanh, khi chín có màu đỏ tía hoặc đỏ thẫm. Mỗi năm cây cho quả chín một lần vào tháng 8-9 hàng năm. Quả bồ quân xanh có vị chua và chát, khi chín có vị chua ngọt. Quả có thể sử dụng ăn tươi hoặc chế biến thành các loại mứt hoặc ô mai.
Đặc điểm phân bố của cây bồ quân
Cây bồ quân có nguồn gốc từ các nước châu Á nhiệt đới, điển hình như Ấn Độ. Cây được trồng ở các nước thuộc khu vực Đông Á và Đông Nam Á hoặc cũng có khi mọc hoang dã tại các các khu rừng mưa nhiệt đới hoặc các vùng đất thấp.
Do phù hợp với khí hậu của Việt Nam nên bồ quân được ưa chuộng trồng tại nhiều nơi để lấy bóng mát cũng như làm cây ăn quả có giá trị cao. Cây đặc biệt xuất hiện nhiều và chủ yếu ở khu vực đồi núi vùng trung du Bắc bộ.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc
Cây bồ quân được nhân giống bằng cách giâm chiết cành hoặc gieo hạt trực tiếp. Tuy nhiên phương pháp gieo hạt vẫn ưu tiên hơn cả vì cây con khi mọc từ hạt sẽ cho bộ rễ khỏe và tỷ lệ sống gần như bằng 100%.
Muốn có hạt bồ quân để gieo, sau khi cây cho quả chín cần thu hái và đem phơi từ 2-3 nắng để kích thích hạt nảy mầm.
Chú ý chà xát để loại bỏ lớp vỏ, tách lấy hạt cứng ở trong đem ươm trong vườn.
Trước khi ươm hạt cần ngâm hạt trong nước ấm khoảng 45oC trong nửa ngày, sau đó cho vào túi vải ủ. Mỗi ngày cần rửa chua cho hạt một lần. Đợi cho hạt nảy mầm và mang gieo hạt trong vườn ươm.
Cây bồ quân con đạt chiều cao từ 40-50cm là có thể đem trồng. Tuy nhiên trong giai đoạn này cần chú ý làm giàn che bóng cho cây con.
Khi mới đem trồng cây con ra môi trường tự nhiên cần làm rào che chắn, chống đỡ cho cây đến khi cây đã có một bộ rễ chắc chắn.
Chế độ tưới tiêu trong thời điểm này vô cùng quan trọng, cần quan sát để nắm bắt tình trạng của cây. Đảm bảo đủ ẩm nhưng không được gây ngập úng cho cây.
Trước mỗi mùa mưa, bón phân thúc cho cây để cây xanh tốt và cho nhiều quả.
Thường xuyên dọn dẹp cỏ dại và chú ý sâu bệnh hại cây bởi khi cây đã có bệnh thì rất lâu mới có thể hồi phục lại.
Ứng dụng của cây bồ quân trong đời sống
Ngày nay, cây bồ quân không chỉ được trồng như một loài cây ăn quả thông dụng mà còn là loài cây bóng mát có mặt tại rất nhiều công trình lớn nhỏ.
Công dụng tuyệt vời của cây bồ quân không chỉ được lưu truyền dân gian mà còn được đăng tải và kiểm chứng qua các cơ quan báo chí hàng đầu như báo điện tử Dân trí với bài viết: Bồ quân – Khắc tinh của u xơ tuyến tiền liệt
Thật vậy, rễ cây và quả bồ quân còn có nhiều ứng dụng vô cùng tuyệt vời trong y học. Rễ cây được dùng như phương thuốc chữa trị rất nhiều bệnh mà nam giới gặp phải như: đau vùng bọng đái, bàng quang; đái rắt; đái khó; hơi thở hôi…Quả cây bồ quân không chỉ được sử dụng như một món ăn hấp dẫn mà còn có tác dụng như: làm se niêm mạc dạ dày và ruột, tốt cho gan thận, làm sạch khí huyết và giảm dịch tiết vị…